যোৱা ১৫ অক্টোবৰত দেবেন তামুলীৰ ‘দ্বিজাতি-তত্ত্ব কাৰ সৃষ্টি’ শীৰ্ষক লেখাটো পঢ়িলোঁ । মহম্মদ আলি জিন্নাকে ধৰি একাংশ মুছলমান নেতাই ভাৰতত দ্বিজাতি তত্ত্ব সৃষ্টি কৰিছিল বুলি হিন্দুত্বক সমৰ্থন জনাই অহা ৰাজনৈতিক দল আৰু সংগঠনবোৰে প্ৰচাৰ চলাই আহিছে । লেখক দেবেন তামুলীয়ে ঠিকেই লিখিছে যে আচলতে হিন্দু ধৰ্মালম্বী কেইগৰাকীমান ধৰ্মীয় জাতীয়তাবাদী নেতাইহে ভাৰতত দ্বিজাতি তত্ত্ব সৃষ্টি কৰিছিল । প্ৰতিষ্ঠাৰ সময়ত ধৰ্মনিৰপেক্ষ মনোভাৱেৰে ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছে ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলনৰ নেতৃত্ব বহন কৰিছিল । কিন্তু, কম সময়ৰ ভিতৰতে সংগঠনটোৰ কাৰ্যপন্থাবোৰত হিন্দু ধৰ্মৰ ধ্যান-ধাৰণা সোমাই পৰিছিল । বিশেষকৈ বাল গংগাধৰ তিলকৰ গণেশ পূজা, শিৱাজী উৎসৱ আৰু ঋষি অৰবিন্দৰ আৰ্যীয়কৰণ ভাৰতৰ উপৰি আন কিছুমান নেতাৰ ৰামৰাজ্যৰ ধাৰণা, হিন্দু ধৰ্মীয় পদ্ধতিত শপত গ্ৰহণ কৰা, গংগাজলৰ ব্যৱহাৰ আদি হিন্দু ধৰ্মীয় ধ্যান-ধাৰণা আৰু বিশ্বাসে ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ ভিতৰচ’ৰাত বাৰুকৈয়ে প্ৰৱেশ কৰিছিল । ১৯০৫-০৯ চনৰ সময়ছোৱাত ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ ভিতৰচ’ৰাত হিন্দু ধৰ্মীয় ধ্যান-ধাৰণাই চৰম পৰ্যায়ত উপনিত হৈছিল । সেই সময়ছোৱাত ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলনৰ পৰিৱেশক হিন্দু ধৰ্মৰ পুনৰ উদ্ধাৰ কৰা আন্দোলনলৈ ৰূপান্তৰ কৰাৰ উপক্ৰম হৈছিল । সেই সময়ৰ একাংশ ইছলাম ধৰ্মালম্বী নেতাই ধৰি লৈছিল যে ভাৰতৰ স্বাধীনতা আন্দোলন মানে হ’ল- ‘ভাৰতীয় ৰাজনীতিত হিন্দুৰ প্ৰভুত্ব’ (এই সম্পৰ্কে অধিক জানিবৰ বাবে আগ্ৰহী পাঠকে Bipan Chandra ৰ Communalism in Modern India গ্ৰন্থখন চাব পাৰে) ।
ব্যতিক্ৰমৰ বাহিৰে সকলো ক্ৰিয়াৰ প্ৰতিক্ৰিয়া থাকে । ভাৰতীয় জাতীয় কংগ্ৰেছৰ নেতৃত্বত চলা স্বাধীনতা আন্দোলনৰ সৈতে জড়িত প্ৰস্তাৱ আৰু কাৰ্যসূচীবোৰত হিন্দু ধৰ্মীয় ধ্যান-ধাৰণাই প্ৰাধান্য লাভ কৰাৰ পাছত একাংশ মুছলমান নেতাই মুছলমানৰ স্বাৰ্থ ৰক্ষাৰ উদ্দেশ্যে ইছলাম ধৰ্মৰ ভিত্তিত কেইবাটাও সংগঠনৰ জন্ম দিছিল । উদাহৰণস্বৰূপে, ১৯০৬ চনৰ ৩০ ডিছেম্বৰত ব্ৰিটিছৰ সক্ৰিয় পৃষ্ঠপোষকতাৰ সদৌ ভাৰত মুছলিম লীগ গঠন কৰা হৈছিল, যিয়ে পিছলৈ দ্বিজাতি তত্ত্বক সাৰ-পানী দি মুছলমানৰ বাবে সুকীয় ৰাষ্ট্ৰ গঠনৰ প্ৰস্তাৱ গ্ৰহণ কৰিছিল । সেইদৰে, সাম্প্ৰদায়িক মনোভাৱাপন্ন হিন্দুসকলে দেশখনৰ হিন্দুসকলক একগোট কৰাৰ উদ্দেশ্যে ১৯২৫ চনত 'ৰাষ্ট্ৰীয় স্বয়ংসেৱক সংঘ' গঠন কৰাৰ পিছত ১৯২৬ চনত একাংশ মুছলমান নেতাই 'তবলীগি' আৰু 'তনজীম' নামৰ দুটা সংগঠনৰ জন্ম দিছিল । এই সংগঠনবোৰে হিন্দু আৰু মুছলমানৰ মাজত হিংসা আৰু সন্দেহৰ মাত্ৰা বঢ়াইছিল আৰু ইয়াৰ ফলস্বৰূপে সঘনে সাম্প্ৰদায়িক সংঘৰ্ষ সংঘটিত হৈছিল । উল্লেখ্য, ১৯২৩-২৬ চনৰ সময়ছোৱাত ভাৰতত হিন্দু আৰু মুছলমানৰ মাজত বাসত্তৰটা ভয়ংকৰ সাম্প্ৰদায়িক সংঘৰ্ষ সংঘটিত হৈছিল ।
২০২১ চনত অনুষ্ঠিত হ’বলগীয়া অসম বিধানসভাৰ নিৰ্বাচনত ভোটাৰৰ মন জয় কৰাৰ উদ্দেশ্যে হিন্দুত্বৰ আদৰ্শত বিশ্বাসী সৰ্বভাৰতীয় ৰাজনৈতিক দলটোৱে অসমৰ ৰাজনীতিত সভ্যতাৰ যুঁজৰ প্ৰসংগ আনিছে । ধৰা হ’ল, এই প্ৰসংগক ভিত্তি কৰি ইছলাম ধৰ্মৰ ভিত্তিত গঠিত সংগঠনবোৰে ৰাজহুৱাকৈ প্ৰস্তাৱ গ্ৰহণ কৰিলে যে অসমৰ হিন্দুসকলৰ সৈতে একেখন ৰাজ্যত একেলগে থাকিবলৈ মুছলমানসকলৰ অসুবিধা হৈছে আৰু তেওঁলোকে সুকীয়া ৰাজ্য গঠন কৰিবলৈ সক্ষম হ’ল । ধৰ্মৰ ভিত্তিত সুকীয়া ৰাজ্য গঠন প্ৰসংগত যিসকলে প্ৰথমে অসমৰ ৰাজনীতিত সভ্যতাৰ যুঁজৰ প্ৰসংগ আনিছিল ইতিহাসে তেওঁলোককে মূল দোষী হিচাপে চিহ্নিত নকৰিবনে ?
[প্ৰকাশিত, ‘আমাৰ অসম’, ২৩ অক্টোবৰ ২০২০]
