যোৱা নিৰ্বাচনৰ নিৰ্বাচনী সভাবোৰত অসম চৰকাৰৰ সেই সময়ৰ বিত্তমন্ত্ৰী ড° হিমন্ত
বিশ্ব শৰ্মাই ৰাজ্যখনৰ যিসকল মহিলাই ক্ষুদ্ৰবিত্তীয়
প্ৰতিষ্ঠানবোৰৰ পৰা ঋণ লৈছিল, তেওঁলোকৰ ঋণবিলাক ৰেহাই দিয়া হ’ব বুলি প্ৰতিশ্ৰুতি
দিছিল । যথাসময়ত নিৰ্বাচন
গ’ল । এসময়ৰ বিত্তমন্ত্ৰীগৰাকী বৰ্তমান অসমৰ মুখ্যমন্ত্ৰী হ’ল । তেওঁ মুখ্যমন্ত্ৰী
হোৱাৰ পিছত ক্ষুদ্ৰ ঋণ লোৱা মহিলাসকল এশ শতাংশ আত্মবিশ্বাসী হৈ পৰিল যে চৰকাৰে
তেওঁলোকৰ ঋণবিলাক ৰেহাই দিয়াৰ ক্ষেত্ৰত কোনোধৰণৰ বাধা নাথাকিব । নতুন
চৰকাৰখনৰ প্ৰথম কেবিনেটখনতে এই
সম্পৰ্কে আলোচনা হ’ল আৰু মন্ত্ৰী অশোক সিংঘালৰ সভাপতিত্বত এখন সমিতি গঠন কৰি দিয়া
হ’ল । কিন্তু, ঋণ ৰেহাই সম্পৰ্কত
সমিতিখনে কেইটামান কঠোৰ চৰ্ত বান্ধি দিয়াৰ লগে লগে সমস্যাটোৱে নতুন মোৰ ল’লে
। মহিলাসকলৰ যুক্তি হ’ল- ঋণ ৰেহাইৰ
ক্ষেত্ৰত নিৰ্বাচনী সভাবোৰত কোনো চৰ্তৰ কথা কোৱা হোৱা নাছিল । সমিতিখনে
যিকেইটা চৰ্ত বান্ধি দিছে সেইকেইটাৰ ভিত্তিত ঋণ ৰেহাই দিয়াৰ ব্যৱস্থা কৰিলে বহু
মহিলাই ঋণ ৰেহাই নাপাব । আনফালে,
চৰকাৰী পক্ষৰ যুক্তি হ’ল- ৰিজাৰ্ভ বেংকে বান্ধি দিয়া নিয়মৰ বাহিৰত তেওঁলোকে যাব
নোৱাৰে । সমিতিখনে যিকেইটা চৰ্ত বান্ধি দিছে সেইকেইটাই ৰিজাৰ্ভ বেংকৰ নিয়মৰ ভিতৰতে
পৰে ।
ক্ষুদ্ৰবিত্তীয় প্ৰতিষ্ঠানবিলাক গঢ়ি উঠাৰ মূল উদ্দেশ্য
হ’ল-(১) আৰ্থিকভাবে পিছপৰা পৰিয়ালবোৰক ঋণ প্ৰদান কৰি তেওঁলোকৰ বহনক্ষম জীৱিকা
সৃষ্টিত সহায় কৰা, (২) মহিলাসকলক বিত্তীয় সাক্ষৰতা প্ৰদান কৰা, (৩) মহিলা সবলীকৰণ
কৰা, আৰু (৪) মহিলাসকলৰ মাজত থকা সামাজিক মূলধন শক্তিশালী কৰা । উল্লেখযোগ্য
যে আৰম্ভণিৰ সময়ত ক্ষুদ্ৰবিত্তীয় প্ৰতিষ্ঠানবিলাক মূলেমূলে (No profit, no loss) নীতিৰ
আধাৰত গঢ়ি উঠিছিল । সময়ৰ লগে লগে এই বিত্তীয় প্ৰতিষ্ঠানবিলাকে আৰম্ভণিৰ সময়ৰ
নীতি পৰিহাৰ কৰি লাভজনক ব্যৱসায়ৰ
নীতি (Profit making business policy) গ্ৰহণ কৰিলে । মন কৰিবলগীয়া যে
এই প্ৰতিষ্ঠানবোৰে আৰোপ কৰা সুদৰ হাৰ সচৰাচৰ বেংকৰ সুদৰ হাৰতকৈ বেছি হয় । সি
যি কি নহওক, সংবাদ মাধ্যম আৰু সামাজিক মাধ্যমত প্ৰকাশিত তথ্যৰ পৰা এই কথা অনুমান
কৰিব পাৰি যে সৰহ সংখ্যক মহিলাই ঋণ লৈ তেওঁলোকৰ বহনক্ষম জীৱিকা সৃষ্টি কৰিবলৈ
সক্ষম হোৱা নাই । বিশেষকৈ
ক’ভিড-১৯ৰ পৰিস্থিতিৰ বাবে চৰকাৰে লকডাউন ঘোষণা কৰাৰ ফলত তেওঁলোকৰ অৱস্থা অতি
শোচনীয় হৈ পৰিছে । তদুপৰি, বহুতে ঋণ লৈ উৎপাদনমূলক কামত ব্যৱহাৰ কৰা নাই (এই
সম্পৰ্কে আমি ২০১৯ চনত এটা ক্ষেত্ৰভিত্তিক অধ্যয়ন চলাইছিলোঁ আৰু ইয়াৰ ফলাফল
ইতিমধ্যে ২০১৯ চনৰ ২৯ নৱেম্বৰত ‘আমাৰ অসম’ত প্ৰকাশ পাইছে) । আন
উদ্দেশ্যকেইটাৰ ক্ষেত্ৰতো ব্যৱস্থাটোৱে উল্লেখযোগ্য সফলতা আৰ্জন কৰিব পৰা নাই । আচলতে, উদ্দেশ্যকেইটাৰ ইটোৰ সৈতে সিটোৰ সম্পৰ্ক
আছে । এটা উদ্দেশ্য সফল নোহোৱাৰ ফলত বাকী উদ্দেশ্যকেইটাৰ ওপৰতো প্ৰভাৱ পৰিছে । ব্যৱস্থাটোৱে বহু
পৰিয়ালক আৰ্থিকভাবে বিধস্ত কৰাই নহয় সামাজিক আৰু পাৰিবাৰিক বিশৃংখলতাৰো সৃষ্টি কৰি
আহিছে ।
নিৰ্বাচনী সভাবোৰৰ আগৰে
পৰাই অঞ্চলবিশেষে মহিলাসকলে তেওঁলোকৰ ঋণবিলাক ৰেহাই দিব লাগে বুলি চৰকাৰক অনুৰোধ
জনাই আহিছিল । ড° হিমন্ত বিশ্ব শৰ্মাই মহিলাসকলৰ এই বিষয়টোক তেওঁলোকৰ ৰাজনৈতিক
দলটোৰ নিৰ্বাচনী বিষয় হিচাপে অন্তৰ্ভূক্ত কৰাৰ পিছত বিষয়টোৱে ৰাজনৈতিক গুৰুত্ব লাভ কৰিলে । ৰাজনৈতিক গুৰুত্ব লাভ কৰাৰ ফলত বিষয়টো অধিক জটিল
হৈ পৰিল । অসমত বিজেপিৰ নেতৃত্বত চৰকাৰ
গঠন নহ’লে বিষয়টোৱে নিৰ্বাচনৰ ফলাফলৰ পিছতে তল পৰিলেহেঁতেন ।
যদি নিৰ্বাচনৰ প্ৰতিশ্ৰুতি
ৰক্ষা কৰি চৰকাৰে ক্ষুদ্ৰবিত্তীয় প্ৰতিষ্ঠানৰ পৰা লোৱা সকলো মহিলাৰে ঋণবিলাক ৰেহাই দিয়ে তেন্তে ব্যৱস্থাটোৱে কিছুমান
দীৰ্ঘকালীন সমস্যাৰ সৃষ্টি কৰিব । ঋণ লোৱা (ৰেহাই পোৱা) মহিলাসকল বিত্তীয় স্বাক্ষৰতা সম্পৰ্কে বৰ্তমানতকৈ কম
সচেতন হ’ব । ঋণ লোৱা মহিলাৰ সংখ্যা আৰু ঋণৰ পৰিমাণ আগতকৈ বৃদ্ধি পাব । ভোট
লাভৰ আশাত ৰাজনৈতিক দলসমূহে প্ৰতিটো নিৰ্বাচনতে ঋণ ৰেহাইৰ বিষয়টো আনিব । ঋণৰ সৈতে ৰিস্কৰ সম্পৰ্কে আছে । অৰ্থনীতিৰ মুনাফাৰ এটা তত্ত্ব অনুসৰি, ৰিস্কৰ
সৈতে মুনাফাৰ সম্পৰ্ক আছে । ৰিস্ক আছে
বাবে মুনাফা আছে । চৰকাৰে সকলো ক্ষুদ্ৰ ঋণ ৰেহাই দিলে ঋণৰ সৈতে থকা মুনাফাৰ
সম্পৰ্ক নোহোৱা হৈ যাব । যদি চৰকাৰে ঋণ
ৰেহাই নিদিয়ে তেন্তে চৰকাৰৰ ৰাজনৈতিক প্ৰতিশ্ৰুতি ৰক্ষা নপৰিব । ভৱিষ্যতে ৰাজনৈতিক
দলসমূহৰ প্ৰতি জনসাধাৰণৰ বিশ্বাসযোগ্যতা আৰু নিৰ্ভৰযোগ্যতা অধিক হ্ৰাস পাব ।
এই সমস্যাটো সমাধানৰ বাবে এনে এটা সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ কৰিব লাগিব যাতে দুয়োটা পক্ষৰে বিত্তীয় বোজাৰ পৰিমাণ কম হোৱাৰ উপৰি দীৰ্ঘকালত সামাজিক কল্যাণ আৰু বিত্তীয় দক্ষতাৰ ওপৰত বেয়া প্ৰভাৱ নপৰে । এইটো ঠিক যে ঋণ লোৱাৰ সময়ত মহিলাসকলে চৰকাৰৰ অনুমতি লোৱা নাছিল । সেইদৰে, নিৰ্বাচনী সভাবোৰত ড° হিমন্ত বিশ্ব শৰ্মাই ঋণ ৰেহাইৰ কথা কোৱাৰ সময়ত কোনো চৰ্তৰ প্ৰসংগ অনা নাছিল । আমাৰ বোধেৰে ঋণ ৰেহাই সম্পৰ্কীয় চৰ্তসমূহ কিছু শিথিল কৰিব পাৰিলে দুয়ো পক্ষৰে বিত্তীয় বোজাৰ পৰিমাণ কম হ'ব আৰু ঋণ ৰেহাইৰ ফলত হ'ব পৰা দীৰ্ঘকালীন কু-প্ৰভাৱ কিছু কমকৈ পৰিব ।
[প্ৰকাশিত, ‘আমাৰ অসম’, ২৮জুন ২০২১, পৃষ্ঠা: ৪]
